İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi (İSGB) NEDİR?
İşyeri sağlık ve güvenlik birimi yani İSGB; işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birimi ifade eder. İSGB; en az bir işyeri hekimi ile işyerinin tehlike sınıfına göre, iş güvenliği belgesine sahip en az bir iş güvenliği uzmanının görevlendirilmesi ile oluşturulur. Bu birimde işveren diğer sağlık personeli de görevlendirebilir.
2015 yılından beri tehlike sınıfına göre; tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan tüm iş yerleri ve 50 kişiden fazla çalışana sahip az tehlikeli işyerleri İş Sağlığı ve Güvenliği hizmeti (İSG) almakla yükümlüdür. Denetleme durumunda hizmet almayan işyerlerine ağır para cezası uygulanacağı Çalışma Sosyal ve Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkartılan yönetmeliklerde belirtilmiştir.
1 Temmuz 2016 tarihi itibarı ile tehlike sınıfına bakılmaksınız, gerek özel gerekse kamu sektöründeki tüm işyerleri bu hizmeti almakla yükümlü kılınmıştır. SGK’lı veya BAĞ-KUR’lu da olsa, eğer işyeri yapım ve hizmet alanında faaliyet gösteriyorsa ve bir kişi bile olsa bu hizmeti almak zorundadır. Ancak işyerinde herhangi bir çalışanı olmayan, yapım veya alanında faaliyet göstermeyen işletmeler ile kanunda belirtilen bazı işletmeler İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmeti’nden muaf tutulmuştur.
İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili işçi – işveren ve devletin mükellefiyetlerini düzenleyen, yasa ile konulan kuralların uygulama esaslarını tarif eden yönetmelikler, tüzükler ve tebliğler 4857 sayılı yeni İş Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 2003 yılından beri tam anlamı ile oluşturulamamıştır. Oluşturulamayan bu yönetmelikten sonra, yetersiz denetim ve kuralsızlığın sonucu gerçekleşen iş kazaları ve bu iş kazaları sonucu ölümler meydana gelmiştir. Bu ihmalin sonucu gerçekleşen iş kazaları ve ölümlere karşı kamuoyunda oluşan tepkiler, bir takım önlemlerin ve geliştirmelerin yapılmasını zorunlu hale getirmiştir.
İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimleri ile Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri Hakkında Yönetmelik 15/08/2009 tarihli ve 27320 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Kimler İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi – İSGB Kurmak Zorundadır ?
İSGB kurulum zorunluluğu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca işletmenin tehlike sınıfına ve çalışan sayısına göre belirlenmiştir. Buna göre;
- Az tehlikeli sınıfta yer alan ve çalışan sayısı 1000 (Bin) ve üzerinde olan,
- Tehlikeli sınıfta yer alan ve çalışan sayısı 750 (yediyüzelli) ve üzerinde olan,
- Çok tehlikeli sınıfta yer alan çalışan sayısı 500 (Beşyüz) ve üzerinde olan
işyerlerinde işverenler “İş Sağlığı Güvenliği Birimi” kurmakla yükümlüdür. Bu işyerlerinde; işyeri hekimi ve sanayiden sayılan işlerde ise iş güvenliği uzmanı tam gün çalıştırılmak zorundadır.
Yukarıda belirtilen çalışan ve tehlike sayısına göre İSGB kurma zorunluluğu olan işletmeler, OSGB yani Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri ile sözleşme yapamaz. Ancak Ortak Sağlık Güvenlik Birimi işveren ile taşeronluk sözleşmesi imzalayarak İSGB birimi kurabilirler. Yani; Ortak sağlık Güvenlik Birimi’ne ait işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli tam zamanlı olarak işletmede görevlendirilir.
İşveren İSGB kurmak için taşeronluk sözleşmesi imzaladığı OSGB’lere, tebliğlerde belirtilen alan kadar işyerinde yer göstermek zorundadır.
OSGB hizmeti alması gereken veya İSGB kurmak zorunda olan işletmeler tehlike sınıfına göre aşağıda belirtilmiştir.
| Çalışan Sayısı |
Tehlike Sınıfı |
Hizmet Şekli |
Uygulama Tarihi |
| 01-49 |
Az tehlikeli |
OSGB |
30 Haziran 2014 |
| 50-999 |
Az tehlikeli |
OSGB |
01 Ocak 2013 |
| 1000+ |
Az tehlikeli |
İSGB |
01 Ocak 2013 |
| 01-49 |
Tehlikeli |
OSGB |
30 Haziran 2013 |
| 50-749 |
Tehlikeli |
OSGB |
01 Ocak 2013 |
| 750+ |
Tehlikeli |
İSGB |
01 Ocak 2013 |
| 01-49 |
Çok Tehlikeli |
OSGB |
30 Haziran 2013 |
| 50-499 |
Çok Tehlikeli |
OSGB |
01 Ocak 2013 |
| 500+ |
Çok Tehlikeli |
İSGB |
01 Ocak 2013 |
İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi Kurmak İçin Gerekli Şartlar
- İSGB’nin; iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesine ve çalışan personel sayısına uygun büyüklükte, işletme içerisinde giriş katında kurulması zorunludur.
- Çalışanlar tarafından rahat görülmesi ve ulaşılabilmesi için uygun bir yer seçilmeli ve çalışanların kolay ulaşabilmesinin sağlanması için gerekli yönlendirme tabelaları ile gösterilmelidir.
- İSGB’de sekizer metrekareden az olmamak üzere bir iş güvenliği uzmanı odası ile işyeri hekimi tarafından kullanılmak üzere bir muayene odası ve 12 metrekareden az olmamak üzere bir ilkyardım ve acil müdahale odası bulunmalı ve bu alanlar aynı mekanda olmak zorundadır.
Tam zamanlı görevlendirilecek her işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı için aynı şartlarda ayrı birer oda tahsis edilmelidir.
İSGB içerisinde bulundurulması gereken malzemeler;
- Steteskop
- Tansiyon aleti
- Otoskop
- Oftalmoskop
- Termometre
- Işık kaynağı
- Küçük cerrahi seti
- Paravan, perde v.b.
- Muayene masası
- Refleks çekici
- Tartı aleti
- Boy ölçer
- Pansuman seti
- Dil basacağı, enjektör, gazlı bez gibi gerekli sarf malzemeleri
- Keskin atık kabı
- Manometreli oksijen tüpü (taşınabilir)
- Seyyar lamba
- Buzdolabı
- İlaç ve malzeme dolabı
- EKG cihazı
- Negatoskop
- Tekerlekli sandalye
Ayrıca işyerinde çalışanların acil durumlarda en yakın sağlık birimine ulaştırılmasını sağlamak için uygun araç bulundurması gerekmektedir.
